MIĘDZYNARODOWA POLSKO-JAPOŃSKA KONFERENCJA W WARSZAWIE
Jikihitsu. Sygnatura artysty. Obecność tradycji japońskiej we współczesnej sztuce polskiej

Kolegium Edukacji Artystycznej Akademii Pedagogiki Specjalnej
im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie

wraz z Polskim Instytutem Studiów nad Sztuką Świata

oraz Stowarzyszeniem Architektów Polskich

serdecznie zapraszają na

międzynarodową konferencję:

Jikihitsu. Sygnatura artysty. Obecność tradycji japońskiej we współczesnej sztuce polskiej / Jikihitsu. The Signature of the Artist. The Presence of Japanese Tradition in Contemporary Polish Art

w dniach 10-12 czerwca 2019 do siedziby Stowarzyszenia Architektów Polskich [SARP] przy ul. Foksal 2 w Warszawie.

Jikihitsu. Sygnatura artysty. Obecność tradycji japońskiej we współczesnej sztuce polskiej to międzynarodowa konferencja wraz z wydarzeniami towarzyszącymi (m.in. wystawami, spektaklem, performance’em, warsztatami) poświęcona zagadnieniu przenikania się i wzajemnego oddziaływania na siebie współcześnie kultury polskiej i japońskiej.

Wydarzenia wpisują się w obchody 100-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską i Japonią.

Zachwyt nad japońską sztuką, estetyką, filozofią oraz tradycją trwa w naszym kraju nieustająco od przełomu XIX i XX w. Moda ta przywędrowała do nas głównie z Paryża (ale również z Monachium i Wiednia). Ta odległa, odmienna kultura była i jest źródłem różnorodnych inspiracji widocznych zarówno w sztukach plastycznych, performatywnych, jak i w teatrze czy tańcu.

W przeciwieństwie jednak do fin de siècle’u współczesne relacje sztuki polskiej i japońskiej nie doczekały się zbyt wielu badań ani opracowań naukowych.

W Polsce, od drugiej połowy XIX w. po dwudziestolecie międzywojenne włącznie, zjawisko „japońskiego szaleństwa” zostało opisane na różne sposoby. Co ciekawe,
w tamtym czasie tylko nielicznym udało się do Japonii wyjechać (przed pierwszą wojną światową m.in. Karolowi A. hr. Lanckorońskiemu oraz Julianowi Fałatowi, później – Karolowi Fryczowi oraz Kazimierzowi Zieleniewskiemu). Obraz Kraju Kwitnącej Wiśni budowany był raczej w oparciu o wyobrażenia, dostępną sztukę (np. drzeworyt japoński, sztuka użytkowa), kolekcje (m.in. Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Pankiewicza, Józefa Mehoffera, Wojciecha Weissa, Stanisława Glezmera czy Andrzeja Mniszcha), publikacje, opracowania, przewodniki, monografie, a także – pośrednio – poprzez sztukę zachodnią inspirowaną tradycją japońską (impresjonistów, postimpresjonistów, symbolistów, tonalistów itp.).

W dobie powszechnej mobilności, globalizacji, transkulturowości, nowomedialności, nowych środków komunikacji oraz łatwego dostępu do informacji (dzięki internetowi, portalom społecznościowym itp.) współczesne relacje polsko-japońskie wydają się mieć zupełnie inny charakter niż te budowane na przełomie XIX i XX w.

W trakcie konferencji przyjrzymy się fenomenowi nieustającej fascynacji kulturą i sztuką Kraju Kwitnącej Wiśni. Zastanowimy się, na ile te zainteresowania są głębokie, czym się przejawiają. Co dziś oznaczają terminy japonaiserie i japonizm? Na ile widoczny i istotny jest wpływ dalekowschodniej filozofii i religii na proces twórczy współczesnych artystów (w grafice, malarstwie, rzeźbie, mediach cyfrowych, tańcu itp.)? Co ich w tej odmiennej kulturze intryguje, inspiruje i jakie są tego efekty?

Aktualne relacje polsko-japońskie zostaną ukazane przez pryzmat wspólnych spotkań, wydarzeń cyklicznych, prezentacji tematycznych, wystaw, festiwali, wymian i rezydencji artystycznych, a także stałej obecności polskich twórców i ich dzieł w Japonii (np. Magdalena Abakanowicz, Krzysztof Wodiczko, Józef Wilkoń, Wiesław Rosocha, Lidia Dańko) oraz japońskich artystów i ich prac w Polsce (np. Koji Kamoji, Naomi i Masakazu Kobayashi) czy wciąż żywych śladów Japonii w polskich zbiorach muzealnych. Istotnym elementem debaty będzie również kontekst twórczości wybranych polskich artystów działających we Francji w „symbiozie” z kulturą i sztuką japońską.
Bliższemu oglądowi poddane zostaną też inspiracje obecne w różnych dziedzinach sztuki – nie tylko w obszarze sztuk plastycznych (od tradycyjnych po cyfrowe), ale także teatru, tańca, performance’u.

Znajdą się również odniesienia do tytułowej jikihitsu, czyli sygnatury artysty, którą potraktowaliśmy bardzo szeroko – nie tylko jako odniesienie do podpisu artysty zaświadczającego autorstwo dzieła czy element kompozycyjny, lecz także jako swoistą metaforę drogi twórczej, postawy, kształtowania się artystycznej indywidualności w obliczu wpływów odmiennej kultury i tradycji.

Ważnym komponentem konferencji będą wystąpienia gości z Japonii, którzy opowiedzą o swoich relacjach ze współczesną kulturą i sztuką polską i/lub europejską, jak również o powodach i często niezwykle zaskakujących owocach swoich fascynacji. Wśród prelegentów wystąpią wybitni historycy sztuki oraz artyści -wykładowcy japońskich uczelni, m.in. prof. Akiko Kasuya, historyk sztuki, estetyki, znawca polskiej sztuki XX w., prof. Yuko Nakama, prof. Shigemi Inaga, prof. Michio Hayashi, prof. Yasuyuki Saegusa, prof. Michael Schneider i in.

Podjęte też zostaną próby wskazania i przeanalizowania punktów stycznych w obszarze sztuki łączących obecnie Polskę i Japonię – dwa tak odległe geograficznie i kulturowo kraje.

Program trzydniowej konferencji obejmuje wiele obszarów i zagadnień badawczych dotyczących współczesności:

• źródła recepcji kultury i sztuki japońskiej w Polsce;

• duchowość i estetyka japońska, ich wpływ na twórczość współczesnych polskich artystów;

• japonaiserie/japonizm – aktualne definiowanie pojęć;

• Jikihitsu. Sygnatura artysty – kształtowanie się indywidualności twórczej w obliczu wpływów kultury i sztuki Dalekiego Wschodu;

• japońskie inspiracje w różnych dziedzinach sztuk wizualnych, performatywnych i pokrewnych (m.in. malarstwo, rzeźba, grafika, plakat, mangha, fotografia, film, nowe media, performance, architektura);

• obecność kultury i sztuki japońskiej w Europie (np. Francji) i ich wpływ na twórczość artystów polskich na emigracji;

• wydarzenia artystyczne, instytucje kultury i ich rola w wymianie doświadczeń oraz integracji twórców polskich i japońskich; wymiana artystyczna – rezydencje.

Zaproszenie do udziału w konferencji przyjęli zarówno znawcy sztuki japońskiej (oraz polskiej sztuki inspirowanej tradycją Japonii) w Polsce, jak i znani goście z uczelni artystycznych oraz instytucji kulturalnych z Japonii i wybranych krajów Europy. Biorą w niej udział przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych: historycy, teoretycy i krytycy sztuki, kulturoznawcy oraz artyści reprezentujący ważne ośrodki naukowe w Polsce i Japonii, jak również organizatorzy wydarzeń artystycznych mających na celu konfrontacje obu kultur.

Językami konferencji będą: polski, japoński i angielski.

Program konferencji wzbogaci cykl wydarzeń towarzyszących: wystawy artystów polskich i japońskich, spektakl, performance, warsztaty edukacyjne
i arteterapeutyczne.

Wybrane teksty referatów zostaną opublikowane w języku angielskim w serii “World Art Studies” t. 19 (2019) pt. Poland–Japan. Contemporary Art and Artistic Relations.